Skręcenie stawu skokowego to jeden z najczęstszych urazów układu ruchu, który może przytrafić się każdemu. Do kontuzji dochodzi zazwyczaj nagle – w trakcie chodzenia po nierównym podłożu, szybkiej zmiany kierunku biegu czy nieprawidłowego lądowania po wyskoku. Mimo że uraz często wydaje się błahy, niewłaściwe postępowanie może prowadzić do długotrwałych dolegliwości, a nawet przewlekłej niestabilności stawu.
Dlaczego dochodzi do skręcenia stawu skokowego?
Skręcenie stawu skokowego to uraz, w którym dochodzi do nadmiernego i niekontrolowanego ruchu w stawie, wykraczającego poza fizjologiczny zakres. Najczęściej jest to odwrócenie stopy do środka, co przeciąża więzadła po stronie bocznej. To właśnie więzadła są głównym stabilizatorem stawu i odpowiadają za utrzymanie prawidłowego ustawienia kości względem siebie.
Do skręcenia kostki dochodzi zwykle wtedy, gdy stopa ustawia się na krawędzi lub pod niewłaściwym kątem. Przyczyną może być:
- potknięcie na nierównej powierzchni,
- nagła zmiana kierunku biegu,
- lądowanie po wyskoku z rotacją stopy,
- osłabienie mięśni stabilizujących,
- wcześniejsze urazy, zwiększające podatność na ponowne skręcenie.
W wyniku takiego zdarzenia uszkodzeniu mogą ulec więzadła, torebka stawowa, a w cięższych przypadkach nawet chrząstka lub więzadła o większym znaczeniu stabilizacyjnym. Uraz może mieć charakter od lekkiego naderwania aż po całkowite zerwanie struktur stabilizujących.
Objawy skręcenia kostki – co powinno zaniepokoić?
Pierwszym objawem skręcenia jest nagły, ostry ból w okolicy stawu skokowego, najczęściej po stronie bocznej. W krótkim czasie pojawia się obrzęk, tkliwość i trudności w obciążaniu kończyny. W zależności od stopnia uszkodzenia, objawy mogą być mniej lub bardziej nasilone.
Stopnie skręcenia kostki klasyfikuje się następująco:
- I stopień – niewielkie naderwanie włókien więzadła; ból jest umiarkowany, a chodzenie możliwe, choć ograniczone.
- II stopień – częściowe uszkodzenie więzadeł oraz torebki stawowej; obrzęk i krwiak są wyraźne, ruchy w stawie są bolesne, a chodzenie utrudnione.
- III stopień – całkowite zerwanie więzadeł; pojawia się znaczny obrzęk, niestabilność stawu i trudności w stawianiu kroków.
Warto zaznaczyć, że skręcenie kostki różni się od zwichnięcia kostki. W zwichnięciu dochodzi do przemieszczenia powierzchni stawowych, co stanowi poważny uraz wymagający pilnej interwencji medycznej.
Jak przebiega diagnostyka skręcenia stawu skokowego?
Prawidłowe rozpoznanie skręcenia kostki jest kluczowe, ponieważ pozwala ocenić, które struktury uległy uszkodzeniu i jak rozległy jest uraz. Podstawą jest badanie fizykalne przeprowadzone przez specjalistę, który oceni stabilność stawu oraz stopień bolesności. Ponadto wykonuje się też badanie RTG, aby wykluczyć ewentualne złamanie towarzyszące urazowi.
Dodatkowymi badaniami w diagnostyce skręcenia kostki są USG (pomocne w ocenie więzadeł i torebki stawowej) oraz rezonans magnetyczny (MRI). Badanie MRI jest wskazane w przypadku podejrzenia poważniejszych uszkodzeń lub przewlekłej niestabilności. Właściwa diagnostyka pozwala określić, czy leczenie skręcenia kostki będzie miało charakter wyłącznie zachowawczy, czy może wymaga szerszej interwencji.
Leczenie skręconego stawu skokowego
Leczenie skręcenia stawu skokowego uzależnione jest od stopnia urazu oraz towarzyszących objawów. W większości przypadków stosuje się postępowanie zachowawcze, ale w cięższych skręceniach lub w przypadku niestabilności stawu skokowego konieczne bywa leczenie operacyjne.
Leczenie zachowawcze polega na czasowym unieruchomieniu stawu skokowego za pomocą opaski elastycznej lub ortezy, przy jednoczesnym odciążeniu stopy do momentu zmniejszenia bólu. W fazie ostrego bólu zaleca się zimne okłady. Ruch w stawie przywraca się sukcesywnie, wykonując powolne ćwiczenia stawu. W kolejnych etapach rehabilitacji wdraża się ćwiczenia poprawiające zakres ruchu, stabilizację stawu oraz siłę mięśniową. Leczenie zachowawcze wymaga cierpliwości, ale w wielu przypadkach pozwala na pełny powrót do funkcji.
Leczenie operacyjne rozważa się, gdy doszło do całkowitego zerwania więzadeł, występuje przewlekła niestabilność stawu lub w sytuacjach, gdy leczenie zachowawcze nie przyniosło poprawy. Zabiegi wykonuje się najczęściej technikami małoinwazyjnymi, w tym artroskopowymi, co pozwala na precyzyjną naprawę uszkodzonych struktur stawu.
Ile trwa leczenie skręcenia kostki?
Czas powrotu do aktywności zależy od stopnia urazu:
- skręcenie I stopnia – zwykle kilka do kilkunastu dni,
- skręcenie II stopnia – kilka tygodni,
- skręcenie III stopnia – od kilku tygodni do kilku miesięcy, zwłaszcza jeśli konieczne było leczenie operacyjne.
Nie należy przyspieszać powrotu do aktywności, ponieważ zbyt wczesne obciążanie może prowadzić do przewlekłych problemów ze stabilnością – i kolejnych kontuzji.
Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego
Rehabilitacja po skręceniu kostki jest kluczowym elementem leczenia. Obejmuje:
- stopniowe zwiększanie ruchu w stawie,
- ćwiczenia siłowe dla mięśni stabilizujących,
- trening równowagi i propriocepcji,
- naukę prawidłowych wzorców ruchowych i chodu.
Prawidłowo przeprowadzona fizjoterapia zmniejsza ryzyko ponownego urazu i przeciwdziała przewlekłej niestabilności stawu skokowego.
W Sport-Klinice w Żorach zespół lekarzy i fizjoterapeutów prowadzi diagnostykę oraz leczenie urazów stawu skokowego, wykorzystując metody dopasowane do rodzaju uszkodzenia i aktualnych standardów medycznych
