Na czym polega zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego?

Zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego polega na zastąpieniu zmienionego przez chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego, czyli na wymianie panewki oraz głowy kości udowej wszczepianymi implantami. Celem wymiany zmienionego chorobowo stawu jest przywrócenie pacjentowi bezbolesnej ruchomości stawu biodrowego, a co za tym idzie – ułatwienie wykonywania czynności dnia codziennego.

Wskazaniami do wykonania zabiegu są:

• zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawu,
• ograniczenie zakresu ruchu i dolegliwości bólowe utrudniające codzienne funkcjonowanie.

Dolegliwości bólowe zgłaszane przez pacjenta mogą promieniować m.in. do pachwiny, okolic stawu kolanowego bądź odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Lekarz podczas diagnostyki wyklucza inne choroby. Każdy pacjent przed zabiegiem jest badanym pod kątem ortopedycznym oraz wykonuje niezbędną diagnostykę obrazową.

Zabiegi wszczepienia endoprotezy wykonuje się planowo w przypadku już wspomnianych wcześniej zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego, jak i w trybie nagłym np. z powodu złamań szyjki kości udowej.

Stosowane są 3 podstawowe dostępy operacyjne: przedni, boczny, tylny oraz ich modyfikacje. Wybór metody dobierany jest indywidualnie do pacjenta. Ważne jest, aby po zabiegu pacjent wsłuchał się we wskazania przekazywane przez fizjoterapeutę, ponieważ zależnie od zastosowanego dostępu, ważne jest unikanie specyficznych ruchów i pozycji celem uniknięcia wywichnięcia zoperowanego stawu:

• w przypadku dostępu przedniego, bocznego oraz ich modyfikacji są to ruchy: przywiedzenia, kombinacji rotacji zewnętrznej i wyprostu kończyny oraz gwałtownego zgięcia powyżej 90 stopni;

• w przypadku dostępu tylnego są to ruchy: zgięcia, przywiedzenia i rotacji wewnętrznej.

Pobyt w szpitalu

Po zabiegu wszczepienia endoprotezy pacjent już w pierwszych dniach rozpoczyna swoją pracę
z fizjoterapeutą. Początkowo usprawnianie polega na edukacji i nauce prawidłowego przyjmowania pozycji oraz chodu, kolejno wprowadzane są ćwiczenia do samodzielnego wykonywania.

Pionizacja i nauka chodu rozpoczynają się już w pierwszej dobie po zabiegu operacyjnym.
W warunkach szpitalnych pacjent uczy się czynności samoobsługowych związanych
z codziennym funkcjonowaniem, a pobyt trwa około 5 dni. Pacjent w okresie pooperacyjnym porusza się w asekuracji kul łokciowych, aby odciążyć operowany staw – okres ten trwa około 6 tygodni. Decyzja o odstawieniu kul łokciowych następuje po wizycie lekarskiej
i wykonanym badaniu ortopedycznym oraz po ocenie prawidłowego osadzeniu elementów endoprotezy na zdjęciu rentgenowskim.

Rehabilitacja

Usprawnianie po zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego wprowadzane jest już na etapie edukacji pacjenta w czasie pobytu na terenie kliniki. Pacjent wykonuje zalecone przez fizjoterapeutę ćwiczenia do czasu usunięcia szwów. Podczas konsultacji rehabilitacyjnej – po zebraniu dokładnego wywiadu i ocenie stanu funkcjonalnego pacjenta, planowany jest dalszy proces usprawniania. Rehabilitacja jest nieodłącznym elementem gwarantującym pacjentowi zadowolenie z przeprowadzonego zabiegu. Brak wprowadzonego usprawniania może prowadzić do opóźnienia lub niepełnego powrotu do sprawności. Badania kliniczne podkreślają, że edukacja pacjenta w zakresie rehabilitacji pooperacyjnej, jak i usprawnianie, ma kluczowe znaczenie w powrocie do pełnej aktywności dnia codziennego. Wprowadzane przez fizjoterapeutę ćwiczenia mają na celu poprawę zakresu ruchu, odbudowanie siły mięśniowej i wypracowanie prawidłowego wzorca chodu, równowagi. Ostatni etap rehabilitacji rozpoczyna się po odstawieniu kul łokciowych – wprowadzane w tym czasie ćwiczenia wzmacniają siłę mięśniową ułatwiają podejmowanie aktywności dnia codziennego oraz przygotowują do bezpiecznego powrotu do aktywności rekreacyjno-sportowej.