Endoprotezoplastyka stawu biodrowego to zabieg ortopedyczny, który polega na zastąpieniu uszkodzonego chorobowo stawu biodrowego elementami sztucznymi – implantami. Celem operacji jest poprawa komfortu życia pacjenta poprzez przywrócenie funkcjonalności stawu i zmniejszenie dolegliwości bólowych. Choć sam zabieg stanowi istotny etap leczenia, to równie ważna – a według wielu specjalistów kluczowa – jest rehabilitacja po endoprotezoplastyce.
Czym jest endoprotezoplastyka stawu biodrowego?
Zabieg endoprotezoplastyki wykonuje się najczęściej u pacjentów z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi stawu biodrowego. Wskazaniami mogą być m.in.:
- znaczne ograniczenie zakresu ruchu w stawie,
- przewlekły ból uniemożliwiający codzienne funkcjonowanie,
- urazy, np. złamanie szyjki kości udowej.
Podczas operacji ortopeda usuwa zmienione struktury stawu – najczęściej panewkę oraz głowę kości udowej – a następnie wszczepia w ich miejsce odpowiednie komponenty protezy. Zabieg ten może być wykonywany planowo lub w trybie pilnym, np. po złamaniach.
W zależności od decyzji lekarza, operacja może być przeprowadzona jednym z trzech podstawowych dostępów chirurgicznych: przednim, bocznym lub tylnym. Wybór techniki może mieć wpływ na późniejsze zalecenia ruchowe w procesie usprawniania.
Pobyt w szpitalu po operacji
Już w pierwszej dobie po operacji pacjent rozpoczyna naukę chodzenia pod nadzorem personelu medycznego. Fizjoterapeuta instruuje, jak przyjmować bezpieczne pozycje oraz jak poruszać się z pomocą kul łokciowych.
Pobyt w szpitalu trwa zwykle kilka dni. W tym czasie pacjent uczy się samodzielnie wykonywać podstawowe czynności: siadanie, wstawanie, korzystanie z toalety czy poruszanie się po mieszkaniu. Edukacja w zakresie ruchów dozwolonych i przeciwwskazanych stanowi ważną część przygotowania do życia po zabiegu.
W zależności od metody operacyjnej, zaleca się unikanie określonych ruchów, aby nie doszło do przemieszczenia protezy. Na przykład po dostępie tylnym należy zwracać uwagę na pozycje łączące zgięcie, przywiedzenie i rotację wewnętrzną.
Rehabilitacja po endoprotezoplastyce – dlaczego jest tak ważna?
Rehabilitacja po endoprotezoplastyce rozpoczyna się już na oddziale szpitalnym i powinna być kontynuowana po wypisie pacjenta ze szpitala. Jej głównym celem jest:
- poprawa zakresu ruchu w stawie biodrowym,
- odbudowa siły mięśniowej,
- nauka prawidłowego wzorca chodu,
- profilaktyka powikłań związanych z unieruchomieniem,
- przygotowanie do powrotu do codziennej aktywności.
Brak odpowiedniego usprawniania może prowadzić do pogorszenia efektów leczenia i trudności w odzyskaniu pełnej samodzielności.
Etapy rehabilitacji po endoprotezoplastyce
Wczesny etap (szpitalny i tuż po wypisie)
Na tym etapie pacjent koncentruje się na nauce bezpiecznego poruszania się oraz wykonywaniu ćwiczeń zaleconych przez fizjoterapeutę. Często są to proste ruchy izometryczne i czynne, wykonywane w pozycji leżącej i/lub siedzącej. Kluczowe znaczenie ma również nauka korzystania z kul łokciowych.
Etap przejściowy (do około 6 tygodni po zabiegu)
Po opuszczeniu szpitala pacjent kontynuuje rehabilitację w warunkach domowych lub w placówce rehabilitacyjnej. Częstotliwość i intensywność ćwiczeń dostosowywana jest do możliwości pacjenta oraz tempa gojenia. W tym czasie nadal zalecane jest korzystanie z kul, a fizjoterapeuta monitoruje postępy i koryguje ewentualne błędy w wykonywaniu ćwiczeń.
Etap zaawansowany (po odstawieniu kul)
Po decyzji lekarskiej o odstawieniu kul (zazwyczaj po około 6 tygodniach) rozpoczyna się bardziej intensywna rehabilitacja. Wprowadzane są ćwiczenia oporowe, trening równowagi oraz elementy poprawiające koordynację. Na tym etapie pacjent może stopniowo powracać do aktywności dnia codziennego, a w dalszej perspektywie – do aktywności rekreacyjnej.
Edukacja pacjenta jako element rehabilitacji
Ważnym aspektem całego procesu jest edukacja pacjenta. Obejmuje ona nie tylko naukę ćwiczeń, ale także zrozumienie mechaniki stawu biodrowego, świadomość ograniczeń i ryzyk oraz kształtowanie nawyków wspierających bezpieczne funkcjonowanie. Dzięki temu pacjent może samodzielnie kontynuować proces usprawniania i lepiej radzić sobie w okresie rekonwalescencji.
Czas trwania rehabilitacji po endoprotezoplastyce
Długość trwania rehabilitacji jest indywidualna i zależy m.in. od wieku pacjenta, stanu zdrowia, zastosowanej techniki operacyjnej i zaangażowania w proces usprawniania. W wielu przypadkach intensywna rehabilitacja trwa od 6 do 12 tygodni, choć elementy treningu stabilizacyjnego i wzmacniającego mogą być kontynuowane znacznie dłużej.
Centrum rehabilitacji w Sport-Klinice
W Sport-Klinice w Żorach zapewniamy kompleksową rehabilitację po endoprotezoplastyce stawu biodrowego, prowadzoną przez zespół doświadczonych fizjoterapeutów. Proces usprawniania opieramy na aktualnej wiedzy medycznej, indywidualnym podejściu do pacjenta oraz ścisłej współpracy z lekarzami ortopedami.
